JAN SZCZEPKOWSKI (1878–1964)
WYSTAWA JUBILEUSZOWA Z OKAZJI 50. ROCZNICY ŚMIERCI ARTYSTY
Wernisaż: sobota, 28 czerwca 2014, godz. 14.00
Wystawa czynna do 21 września 2014
Muzeum Rzeźby Współczesnej


Kurator: Monika Bartoszek
HONOROWY PATRONAT MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ – EWY KOPACZ
Są artyści, których wkładu w kształtowanie odrębności polskiej kultury na arenie międzynarodowej nie da się przecenić. Wśród nich wyróżnia się zwłaszcza Jan Szczepkowski – autor największego sukcesu polskiej sztuki na wystawie światowej, laureat Grand Prix Międzynarodowej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej i Przemysłu Artystycznego w Paryżu.

Był rok 1925, Polska dopiero od kilku lat cieszyła się niepodległością i teraz już oficjalnie mogła uczestniczyć w organizacji tej prestiżowej imprezy. Nowoczesny i spójny w charakterze Pawilon Polski spotkał się od razu z dużym uznaniem krytyki artystycznej i publiczności. Doceniano zwłaszcza próbę połączenia sztuki ludowej z geometryzującym ornamentem, czerpiącym inspiracje z nurtów awangardowych – kubizmu i futuryzmu. Usankcjonowano polski styl narodowy jako oryginalną odmianę art déco. Ale nikt chyba nie przewidział, że główna nagroda całej wystawy przypadnie właśnie polskiemu artyście. Kapliczka Bożego Narodzenia wykonana w drewnie sosnowym z elementami sztuki użytkowej przyniosła Janowi Szczepkowskiemu nie tylko Grand Prix, ale także francuską Legię Honorową i szereg kolejnych zamówień. Do dzisiaj artysta kojarzony jest z tym właśnie dziełem, choć w jego dorobku znajdziemy znacznie więcej doskonałych realizacji. Z jego monumentalnymi pracami stykamy się często, nie zadając sobie sprawy z autorstwa. Tak jest w przypadku dekoracyjnego, płaskorzeźbionego fryzu na rotundzie sali obrad Sejmu RP (1927–1928) lub z pomnikami Wojciecha Bogusławskiego (1929) i Stanisława Moniuszki (l. 60.) na Placu Teatralnym w Warszawie.

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku podjęło się ogromnego przedsięwzięcia – zorganizowania pierwszej, na tak dużą skalę, monograficznej wystawy artysty i publikacji albumu, poświęconego jego twórczości. W realizację włączyła się również rodzinna Fundacja im. Jana Szczepkowskiego w Milanówku oraz Milanowskie Centrum Kultury. To właśnie w tym mieście artysta spędził większość swojego życia, tutaj pozostawił wiele prac, będących obecnie własnością Gminy Milanówek. Przepiękna Willa „Waleria”, niegdyś dom, a także pracownia artysty, czeka na remont i decyzję o powołaniu muzeum jego imienia.

Tłem życia i twórczości Jana Szczepkowskiego były przełomowe momenty polskiej historii i zmieniające się parokrotnie epoki w sztuce. Urodzony w 1878 roku, zaczynał działalność w kraju, którego nie dało się wskazać na mapie, choć panującemu wtedy prądowi kulturowemu nadano określenie Młoda Polska. Ten okres ukształtował go jako artystę i wskazał źródła inspiracji, o których, mimo upływającego czasu, nigdy nie zapomniał. Dojrzały etap twórczości zbiegł się z rozwojem niepodległego już państwa i ideą zdefiniowania polskiej sztuki narodowej. Wtedy to artysta odnosił największe sukcesy zawodowe, realizując się także jako pedagog. Na lata po II wojnie światowej przypada ostatni okres jego aktywności, polegający głównie na włączeniu się w proces odbudowy stolicy ze zniszczeń wojennych. Na wystawie zgromadzono ponad 80 eksponatów, ilustrujących wszystkie te okresy i dających pełny obraz jego sztuki.

Głównym celem wystawy w Orońsku jest ukazanie Szczepkowskiego jako artysty wszechstronnego, sięgającego z równą swobodą do tradycyjnych technik i materiałów rzeźbiarskich, takich jak drewno, kamień czy brąz, jak do sztuki użytkowej – ceramiki czy meblarstwa. Zgromadzone eksponaty pochodzą ze zbiorów muzealnych, samorządowych i prywatnych. Prace użyczyło m.in. Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Historyczne m. Krakowa czy Muzeum Mazowieckie w Płocku. Znaczącą kolekcję rzeźb przekazało Milanowskie Centrum Kultury, a najciekawsze portrety rodzinne pochodzą ze zbiorów wnuczki artysty – Pani Ewy Mickiewicz.

Honorowy patronat nad wystawą objął Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – Ewa Kopacz.