https://www.traditionrolex.com/26
Rzeźba dzisiaj IV: Anty-pomnik: nietradycyjne formy upamiętniania
Międzynarodowa konferencja organizowana przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
14–16 listopada 2019
Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
Konferencja jest kontynuacją cyklu zatytułowanego „Rzeźba dzisiaj” rozpoczętego w 2016 roku. Do tej pory odbyły się 3 edycje poświęcone kolejno: pojęciu rzeźby współczesnej, rzeźbie w przestrzeni publicznej, sztuce w krajobrazie i parkom rzeźby. Kolejną konferencję postanowiliśmy poświęcić pomnikom i anty-pomnikom. Kuratorkami konferencji są Eulalia Domanowska, dyrektor Centrum Rzeźby Polskiej i Marta Smolińska, profesor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, współtworzące program orońskich konferencji od pierwszej edycji cyklu „Rzeźba dzisiaj”.
Robert Musil pisał: „W przypadku pomników tym, co najbardziej rzuca się w oczy jest to, że się ich nie zauważa. Nie ma na świecie niczego, co byłoby tak niewidoczne jak pomniki [...]”. James E. Young, twórca pojęcia anty-pomnika, uważa, że tradycyjne pomniki nie przypominają o upamiętnianych wydarzeniach, a wręcz przeciwnie – niwelują pod postacią uprzedmiotowionego mitu i prostych objaśnień głębokie rozumienie historii. Pomniki odciążają zatem pamięć, stając się obiektem przeniesienia odpowiedzialności, stanowiąc nie tyle formę pobudzającą do pracy pamięci, co prowadzącą do jej zaniechania i w rezultacie – do zapomnienia. Od połowy lat 80. rozwija się forma krytycznego pomnika, której jednym z czołowych przedstawicieli i zarazem teoretyków jest Jochen Gerz. To w odniesieniu do analizy jego dzieła James E. Young zaproponował termin anty-pomnik. Anty-pomnik często operuje niewidzialnością, przestrzenią negatywową, bywa nomadyczny i procesualny, zapraszając odbiorców do interakcji.
W Polsce anty-pomniki wciąż są rzadkością. Nieustająco cierpimy na statuomanię i hołubimy tradycyjne formy pomnikowe. Celem kolejnej edycji konferencji „Rzeźba dzisiaj IV: Anty-pomnik: nietradycyjne formy upamiętniania” w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku nie jest jednak ubolewanie nad tym, jak wiele złych pomników w Polsce powstało i wciąż powstaje, lecz przeanalizowanie najciekawszych anty-pomników z całego świata i próba wskazania innych wzorców niż tradycyjne, figuratywne i pełne patosu.
Zostaną postawione m.in. następujące pytania:
RZEŹBA DZISIAJ 4: ANTY-POMNIK: NIETRADYCYJNE FORMY UPAMIĘTNIANIA
SCULPTURE TODAY 4: ANTI-MONUMENT: NON-TRADITIONAL FORMS OF COMMEMORATION
Międzynarodowa konferencja zorganizowana przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
International conference organized by the Centre of Polish Sculpture in Orońsko
14–16 listopada 2019 / 14–16 November 2019
Program / Time Schedule
14 listopada 2019 (czwartek) / 14 November 2019 (Thursday)
10.00 – Powitanie gości i otwarcie konferencji – Eulalia Domanowska – dyrektorka Centrum Rzeźby Polskiej
Welcome speech – Eulalia Domanowska – Director of the Centre of Polish Sculpture in Orońsko
10.15 – Wprowadzenie w ideę i strukturę programu konferencji
– prof. UAP dr hab. Marta Smolińska – moderatorka konferencji Introduction into the programme and the subject matter of the conference – prof. UAP dr hab. Marta Smolińska – Chair of the conference
Sekcja I / Part I
10.30 – dr Wojciech Szymański, adiunkt w Zakładzie Historii Sztuki i Kultury Nowoczesnej w Instytucie
Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego / Assistant Professor in the Department of the History of Modern Art and Culture Warsaw University Pomnik – nie-pomnik, pamięć – nie-pamięć: tradycyjne i nietradycyjne formy upamiętniania Zagłady na krakowskim Podgórzu / Monument – Non- monument; Memory Non-memory: traditional and non- traditional forms of commemoration of Holocaust at Pogórze District in Cracow
11.00 – Dr Justyna Balisz-Schmelz, adiunkt w Zakładzie Historii Sztuki i Kultury Nowoczesnej Instytutu
Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego; wykładowca Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego / Assistant Professor in the Department of History of Art at Warsaw University; Lecturer at the Faculty of Polish Studies at the Jagiellonian University Antypomnik a medialne ramy pamięci / Anti-monuments and Media Constructed Memory
11.30 – Zhanna Kadyrova – artystka, Ukraina / artist, Ukraine Uwagi o swojej praktyce artystyczej / Remarks on her artistic practice
11.50 – Paulina Pukyte, artystka, autorka tekstów, kuratorka, Londyn–Wilno / an artist, writer, curator,
London–Vilnius Tam i nie tam: (Nie)możliwość pomnika / There and Not There: (Im)possibility of a Monument
12.20 – dr Katarzyna Krzykawska, Katedra Sztuki Krajobrazu, SGGW, Warszawa / Department of Landscape
Art, University of Life Sciences, Warsaw Upadli bohaterowie późnej demokracji / The Fallen Heroes of Late Democracy
12.50–13.30 – dyskusja / discussion
13.30–14.30 – przerwa obiadowa / lunch break
14.30–15.00 – oprowadzanie po wystawie Macieja Szańkowskiego – Anna Maria Leśniewska, kuratorka ekspozycji / guided tour at the exhibition of Maciej Szańkowski – Anna Maria Leśniewska, curator of the exhibition
Sekcja II / Part II
15.00 – dr hab. Corinna Tomberger, niezależny badacz, autorka tekstów, Berlin / freelance researcher,
writer, Berlin Nacjonalizacja anty-pomnika: refleksje na temat niemieckiej polityki pamięci po 1989 roku/ Nationalizing the Anti-monument: Thoughts on German Policies of Remembrance after 1989
15.30 – Taave Talvi, artysta, Katedra Instalacji i Rzeźby Estońskiej Akademii Sztuki / artist, Department of
Installation and Sculpture of Estonian Academy of Arts Projekt Paldiski. Studium przypadku / Project Paldiski. Case Study
16.00 – prof. dr Miško Šuvaković, Wydział Mediów i Komunikacji Uniwersytetu Sztuki w Belgradzie
/ Faculty of Media and Communication at the University of Arts in Belgrade Anty-pomniki w byłej Jugosławii / Anti-monuments in former Yugoslavia
16.30–18.00 – dyskusja / discussion
15 listopada 2019 (piątek) / 15 November 2019 (Friday) Sekcja I / Part I
10.00 – prof. UAP dr hab. Marta Smolińska Podsumowanie pierwszego dnia konferencji / Conclusion of the first day of the conference
10.30 – dr Agnieszka Kłos, Katedra Historii Sztuki i Filozofii Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu / Department of History of Art and Philosophy, Academy of Fine Arts in Wrocław Przestrzenie Birkenau / Spaces of Birkenau 11.00 – Ágnes Erőss, Wydział Nauk Uniwersytetu Eötvös Loránd w Budapeszcie / Faculty of Sciences at
Eötvös Loránd University in Budapest Geografia anty-pomnika: badanie roli przestrzeni i przestrzenności w miejscu pamięci / The Geography of a (Counter) Memorial: exploring the role of space and spatiality in a memorial site
11.30 – Anne Peschken i Marek Pisarsky, artyści wizualni, Polska–Niemcy / visual artists, Poland–Germany Wędrująca boja – mobilny anty-pomnik o otwartej treści / A Wandering Buoy – an open content, mobile anti-monument
11.50 – dr Siri Peyer, asystent w Lucerne School of Art and Design / Assistant lecturer at Lucerne School of
Art and Design „Robert Walser-Sculpture” (2019) – Nietrwałe pomniki Thomasa Hirschhorna / The Robert Walser- Sculpture (2019) – The Precarious Monuments of Thomas Hirschhorn
12.20 – Æsa Sigurjónsdóttir, profesor nadzwyczajny historii sztuki i teorii sztuki na University of
Iceland / Associate Professor of History of Art and Art Theory at the University of Iceland Agonistyczna interwencja i dyskurs polityczny w mieście. Anty-pomnik i wpływ wystaw plenerowych w Reykjavíku/ Agonistic Intervention and Political Discourse in the City. Anti-monument and the Impact of Open Air Exhibitions in Reykjavik
12.50–13.30 – dyskusja / discussion
13.30–14.30 – przerwa obiadowa / lunch break
14.30–15.15 – spacer po Parku Rzeźby, oprowadzanie po wystawie Marleny Kudlickiej z kuratorką wystawy Dorotą Monkiewicz oraz Visitation z kuratorką wystawy Weroniką Elertowską; premierowa prezentacja pracy Maurycego Gomulickiego „Queen” oraz Joanny Krzysztoń & Grzegorza Rogali „Antypody” / walk around the Sculpture Park, guided tour of Marlena Kudlicka’s exhibition with Dorota Monkiewicz – curator of the exhibition and Visitation with Weronika Elertowska – curator of the exhibition; premiere presentation of Maurice Gomulicki's "Queen" and Joanna Krzysztoń & Grzegorz Rogala "Antipodes"
Sekcja II / Part II
15.15 – dr Patrycja Cembrzyńska, autorka tekstów, Kraków / writer, Cracow W innym rytmie. Anty-pomniki i kontrkultura / In a Different Rhythm. Anti-monument and Counter- Culture
15.45 – Alejandro Martin Naranjo, kurator i producent w ESPRONCEDA – Center for Art & Culture,
Barcelona / curator and producer in ESPRONCEDA – Center for Art & Culture, Barcelona Odnawianie przestrzeni publicznej za pomocą wirtualnych dzieł sztuki we współczesnym kontekście prawdziwego / wirtualnego życia obywateli / Refurbishing the Public Space by Virtual Artworks in a Contemporary Context of Real / Virtual Citizens Life
16.15 – Agnieszka Sural, krytyk sztuki, Warszawa / art critic, Warsaw Pomnik neurotyków. Kałuża Oskara / A Monument of Neurotics. Oskar’s puddle
16.35 – Wojciech Kozłowski, dyrektor BWA w Zielonej Górze / Director of BWA Gallery in Zielona Góra Roberta Kaji anty-pomnik Wydarzeń Zielonogórskich – kontekst polityczny, społeczny i artystyczny/ Robert Kaja’s Anti-monument to the Zielona Góra Events – Political, Social and Artistic Context
17.05 – Monika Weiss, artystka, Nowy Jork; profesor w Sam Fox School of Design, Washington University
in St. Louis / artist, New York; Associate Professor at Washington University's Sam Fox School of Design & Visual Arts Leżąca Brama Zwycięstwa – Pamięć, zapomnienie, płaskość, gniew. Notatki do projektu / Victorious Gate Lying Down – Memory, Amnesia, Flatness, Wrath. Project Notes
17.25 – dr Martin Zebracki, profesor geografii krytycznej, Uniwersytet w Leeds / Associate Professor of Critical
Human Geography, University of Leeds, UK
Tęcza: zawłaszaczanie „kolorowego” anty-normatywnego pomnika / Tęcza: The Becomings of a “Colourful” Counter-Normative Monument
17.45–18.30 – dyskusja / discussion
16 listopada 2019 (sobota) / 16 November 2019 (Saturday)
Panel 10.00–13.30
• Andrzej Paruzel – artysta, Warszawa / artist, Warsaw Świadectwa obecności i nieobecności pomnika zaprojektowanego przez Władysława Strzemińskiego i Katarzynę Kobro w Koluszkach / Testimonies to the Presence and Absence of the Monument Designed by Władysław Strzemiński and Katarzyna Kobro in Koluszki
• Agnieszka Tarasiuk – główny kustosz Muzeum Rzeźby Xawerego Dunikowskiego w Warszawie / Chief Curator of The Xawery Dunikowski Museum of Sculpture in Warsaw Pomniki w Europie Środkowo-Wschodniej / Monuments in the Central and Eastern Europe
• dr Katarzyna Trzeciak – Katedra Krytyki Współczesnej Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie / Department of Contemporary Critique at the Polish Language Studies of Jagiellonian University in Cracow Przeciw-pamięć w czasie kryzysów wyobraźni. Rzeźby, materiały i formowanie przyszłości / Counter- memory In the Days of Imagination Crises. Sculptures, Materials and Forming the Future
• Prezentacja filmu o Władysławie Hasiorze/ Film screening on Władysław Hasior Julita Dembowska – kurator, Galeria Władysława Hasiora / Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem / curator of Władysław Hasior Gallery / Tatra Museum in Zakopane Komentarz do filmu / Commentary on the film
• Paweł Sosnowski – dyrektor Galerii Propaganda w Warszawie / Director of Propaganda Gallery in Warsaw Pomniki i anty-pomniki / Monuments and Anti-monuments
• prof. dr hab. Marek Wasilewski – Wydział Intermediów Uniwersytetu Artystycznym w Poznaniu / Department of Intermedia at the University of Art in Poznań Pomnikoterapia Krzysztofa Wodiczki / Monument Therapy of Krzysztof Wodiczko
Około godziny 14.00/ Around 2 p.m. – zakończenie konferencji / end of the conference
------
Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
ul. Topolowa 1, 26-505 Orońsko
Tel.: +48 48 618 40 27, +48 48 618 45 16
Fax: +48 48 618 44 89
E-mail: sekretariat@rzezba-oronsko.pl
www.rzezba-oronsko.pl, www.sculpture.art.pl
https://www.traditionrolex.com/26