Wystawa „Radomianie na drodze do niepodległości”

Wybuch wojny w sierpniu 1914 roku rozbudził nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości. Po raz pierwszy od ponad stu lat zaborcy stanęli po dwóch stronach barykady. Polska elita polityczna była podzielona na trzy orientacje: prorosyjską, stawiającą na państwa centralne, rewolucyjną. Orientacje te miały się utrzymywać przez całą wojnę. Już w pierwszych dnia wojny głównodowodzący armii państw zaborczych zwrócili się do narodu polskiego z odezwami wzywającymi do walki z państwami przeciwnego bloku. U boku Astro-Węgier powstały Legiony Polskie prze które przewinęło się w okresie 3 lat ok 50 tys. Żołnierzy-ochotników – w tym wielu radomian (np. Michał Tadeusz Brzęk-Osiński); walczących w okolicach Radomia w czasie tzw. Operacji dęblińskiej w 1914 roku. Podobne przedsięwzięcie podjęte u boku Rosja z postaci epizodycznego tzw. Legionu Puławskiego, w którym walczyło wielu radomian w okolicach miasta (np. bitwa pod Pakosławiem k. Iłży).

Radom latem 1915 roku znalazł się pod okupacja austriacką. Austriacy oprócz prowadzenia rabunkowej gospodarki, pozwolili Polakom swobodne życie narodowe i społeczne – po raz pierwszy zorganizowano w mieście oficjalne obchody rocznicowe uchwalenia Konstytucji 3 Maja, spolszczono szkolnictwo powszechne i średnie (uchwałą Rady Miejskiej nadano szkołom imiona polskich bohaterów i poetów), powstała Komisja Szkolna Ziemi Radomskiej pod kierownictwem ks. Józefa Rokosznego; przeprowadzono także pierwszy raz wolne wybory do Rady Miejskiej; spolonizowane zostało także sądownictwo cywilne i karne. Rozwijały się taż związki zawodowe skupione wokół PPS i Narodowej Demokracji. Lata 1915-1918 można nazwać okresem „narastającej” niepodległości. Na bazie w/w okoliczności zrodziła się „Republika Radomska” to wyjątkowe wydarzenie w dziejach Radomia. W zbiorowej pamięci jako datę odzyskania niepodległości przyjmujemy 11 listopada, zaś Radom jako pierwsze miasto w danym zaborze rosyjskim ogłosił niepodległość 2 listopada 1918 roku. Radomianie na początku listopada 19181 roku okazali się nadzwyczaj sprawnymi organizatorami. „Republika” miała swój własny rząd tzw. Komitet Pięciu” (Aleksy Rżewski, Stanisław Kelles-Krauz, Wacław Dębowski, Jan Wigura, Roman Szczawiński), ponadto własne wojsko, milicję, odpowiednie agendy zajmujące się pomocą społeczną. Po dniach samodzielnych rządów Komitet Pięciu podporządkował się Tymczasowemu Rządowi Republiki Polskiej w Lublinie, a ten 11 listopada oddał władzę powracającemu z Magdeburga Józefowi Piłsudskiemu. Wiedza o tych dniach jest ograniczona dlatego też na planowanej wystawie będzie położony szczególny nacisk na ten fakt historyczny. Rok 1918 nie kończy zmagań radomian z odzyskiwaniem niepodległości. Mieszkańcy miasta zaangażowani byli w walki o Lwów, w Powstania Śląskie (poprzez udział walkach i organizację kwest na pomoc powstańcom), wojnę polsko-bolszewicką 1920 roku.

            Wystawa którą, będzie zorganizować Muzeum wspólnie z Archiwum ma pokazać mieszkańcom Radomia i regionu czas odzyskiwania niepodległości, ukazać postawy naszych wielkich poprzedników.

Na wystawie prezentowane będą głównie nasze zbiory i oraz zbiory z Archiwum Państwowego w Radomiu.


 „XX-lecie Samorządu Województwa Mazowieckiego”

Wystawa będzie opisywać dwudziestoletni okres współpracy Muzeum im. J. Malczewskiego w Radomiu z Samorządem Województwa Mazowieckiego. To czas, podczas którego muzeum rozbudowało i wyremontowało swoja siedzibę dzięki dotacjom Samorządu, okres, w którym zrealizowano wiele inwestycji i zakupów. Dzięki dotacjom odbyło się też cały szereg interesujących, pouczających wystaw historycznych i prezentujących dorobek kulturalny regionu radomskiego oraz ekspozycji które ukazywały kolekcje Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu.
Wystawa zaprezentuje poprzez wielkoformatowe wydruki fotograficzne historię współpracy Samorządu i Muzeum. Pokażemy najważniejsze inwestycje, dzięki który nasze muzeum, a także nasze oddziały: Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie i Muzeum Sztuki Współczesnej zrealizowały remonty i duże projekty:
- remont skrzydła południowego
-remont skrzydła zachodniego
-instalacja nowoczesnego systemu przeciwpożarowego
-zakup i montaż rolet okiennych
-wymiana zniszczonej stolarki okiennej na nowoczesną
-remont tarasu przy gmachu głównym
-zakup obrazów Jacka Malczewskiego
- zakup obiektów zabytkowych do siedziby muzeum
-wystawy zorganizowane przy pomocy finansowej Sejmiku Województwa Mazowieckiego
-remonty przeprowadzone w Muzeum Jana Kochanowskiego
-remont oddziału Domu Gąski i Esterki

Wystawa będzie również prezentować różnorodne eksponaty zakupione podczas trwania 20. letniej współpracy. Ekspozycji towarzyszy wydawnictwo pt. „Współpraca Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu z Samorządem Województwa Mazowieckiego”, Radom 2018, wyd. Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu